Trauma

Het begrip trauma is voor veel mensen een beladen woord. Vaak wordt trauma alleen gekoppeld aan grote ingrijpende gebeurtenissen die ons overweldigen. Toch kunnen we ook door minder ernstige voorvallen getraumatiseerd raken. Trauma heeft meer te maken met de mogelijkheid tot verwerking dan met de ernst van het voorval. Bepalend daarbij is of er iemand anders voor je was die aan kon horen wat je hebt meegemaakt omdat ‘gedeelde smart meestal halve smart is’. Een ouder die geen tijd voor je had om je te troosten of niet wilde geloven wat je hebt meegemaakt, dat wordt later vaak als nóg pijnlijker ervaren dan de gebeurtenis zelf.

Trauma en het lichaam

Dankzij moderne apparatuur weten we steeds meer over hoe ons lichaam reageert wanneer we getraumatiseerd zijn. Als we in gevaar zijn en vechten of vluchten niet mogelijk is, we bij niemand kunnen schuilen, dan bevriezen we of geven we op. We blijven dan met een enorme hoeveelheid geblokkeerde overlevingsenergie in ons lichaam achter. Dit zorgt voor een hyperalerte toestand, waardoor ons lichaam ontregeld raakt en (soms pas veel later in het leven) klachten gaat vertonen.

Klachten

Symptomen die ons lichaam vertoont zijn verwoede pogingen van het zenuwstelsel om het lichaam alsnog te reguleren. Enkele mogelijke klachten zijn: overdreven emotionele en schrikreacties, overgevoeligheid (voor licht, geluid, stress), hyperactiviteit, slapeloosheid, paniek- en angstaanvallen, vermijdingsgedrag, je afgescheiden voelen (van je lichaam), hulpeloosheid, het gevoel hebben je onmogelijk aan een ander te kunnen verbinden of een ander te verlaten, chronische vermoeidheid, hoofdpijn, nek- en rugklachten, astma en spijsverteringsproblemen.

Depressie, eetproblemen en verslavingen kunnen ook manieren van het zenuwstelsel zijn om met het opgefokte gevoel om te gaan. Wanneer het lichaam in een verhoogde staat van waakzaamheid blijft zal het op den duur zelf de bedreiging gaan vormen. De signalen van gevaar komen dan niet meer vanuit de omgeving maar van binnenuit. We weten met onze ratio dat het gevaar geweken is, alleen voelt het niet zo. Het lichaam is daarom een belangrijke sleutel naar herstel van evenwicht om weer effectief met stress om te leren gaan.

Lichaamsgericht traumawerk

Hierbij wordt op een rustige manier met het lichaam gewerkt om de daarin opgeslagen gevoelens te ontdekken. We gaan op zoek naar bewegingen en sensaties die het lichaamsbewustzijn vergroten. Een groter lichaamsbewustzijn helpt om contact te houden met het huidige moment. Alleen in het huidige moment kunnen nieuwe ervaringen van oude onderscheiden worden. Je geeft je lichaam tijd en ruimte om te herstellen en je ontwikkelt veerkracht. Voor een effectief hertsel is het van belang om je te verbinden met je lichaam, je veilig te gaan leren voelen in je eigen lichaam. Dit zal helpen een volgende overweldigende ervaring beter op te vangen en meer in evenwicht te leven.

Andere methoden van lichaamsgerichte traumaverwerking

Er zijn meer methoden die gebruikt kunnen worden om de gevolgen van trauma te behandelen. Twee methoden die ik onder andere ook veelvuldig gebruik in mijn praktijk zijn:  

Aanraking

Aanraken is een fundamentele levensbehoefte. Babies die overstuur zijn leren zichzelf reguleren in de beschermende armen van hun ouders. Daar voelen ze zich veilig en geborgen. Een afgestemde aanraking helpt ons op een hele natuurlijke wijze te kalmeren. Een aanraking maakt voelen heel concreet. Je voelt daar waar contact is en wat dat met je doet. Vooral bij heel jong trauma kan werken met aanraken een sterke methode zijn om weer meer in contact te komen met het lichaam en met de daarin opgeslagen emoties. Een bewuste aanraking helpt ook bewust worden van de grenzen van je lichaam, waar het lijf zich bevindt en waar het ophoudt. Dit helpt jezelf te oriënteren, te ervaren wie en waar je bent.   

EMDR

Eye Movement Desensitization Reprocessing, ofwel EMDR, is een behandeling die bewezen effectief en kortdurend is. Dit geldt met name als het gaat om op zichzelfstaande traumatische gebeurtenissen tijdens de volwassenheid. Behandeling van langdurig trauma uit de kindertijd neemt doorgaans meer tijd in beslag. Toch kan EMDR ook bij die cliënten voor verrassende resultaten zorgen. Na een effectieve behandeling neemt de emotionele lading van de nare herinneringen sterk af.

Een voordeel van EMDR is dat er niet veel bij gesproken wordt. Bij aanvang wordt er gevraagd het meest beladen beeld in gedachten te houden van de nare gebeurtenis. Tegelijkertijd worden de ogen gestimuleerd van links naar rechts te gaan of klikjes via een koptelefoon afwisselend aan het linker- en rechteroor aangeboden of tikjes op de zijkant van de knieën of handpalmen gegeven. Na elke set oogbewegingen/klikjes/tikjes wordt gevraagd naar de meest opvallende verandering in gevoelens, gedachten, herinnering waarna een nieuwe set stimuli wordt aangeboden.